NRC Handelsblad, January 19, 2016
Metropolis: chaos megasteden voelbaar
Door onze medewerker Tracy Metz
Dat al meer dan de helft van de mensheid in steden woont, weten we. Maar hoe ziet dat eruit en hoe is het om in zo’n reusachtige, overvolle stad te leven? Het is dat er geen geur of geluid is bij de foto’s in de serie Metropolis van Martin Roemers, maar hij weet indringend over te brengen wat die mondiale verstedelijking voor de inwoners betekent.
Roemers, bekend van projecten over oorlog en conflict als The Eyes of War en Relics of the Cold War, heeft zich de laatste jaren met de stad beziggehouden. Op vijf continenten heeft hij meer dan 20 megasteden gefotografeerd, steden met meer dan 10 miljoen inwoners. De foto’s geven in vele variaties allemaal hetzelfde antwoord op de vraag hoe dat is: overweldigend. Vooral het gevoel dat de wereld uitpuilt blijft je blij.
Overal op de wereld gaat Roemers op dezelfde manier te werk. Samen met een lokale fixer zoekt hij een plek iets boven straatniveau zodat hij over de massa en het verkeer uitkijkt. Hij fotografeert analoog omdat hij de beelden dan zachter vindt, al spatten de felle kleuren er op de grote digitale afdrukken van af. Door lange sluitertijden te gebruiken verandert beweging – van een trein, of een menigte – in kleurige strepen en vegen. Het is een simpele maar trefzekere manier om de chaos en dynamiek die deze megasteden kenmerkt, zichtbaar en voelbaar te maken.
Uit al die warrelingen stijgen de figuren op die iets langer stil zitten of staan. De dakloze die in New York roerloos op straat zit terwijl de voorbijgangers als schimmen langs hem heen trekken, bijvoorbeeld, de bloemenverkoopsters in Moskou. In Mumbai staat een vrouw naast een straatventer met armbanden; zij kijkt lachend omhoog naar Roemers, van al die duizenden mensen op de foto’s is zij een van de weinigen die acht op hem slaat.
Een aantal thema’s keert terug op alle continenten. De economie is er een van, overal wordt handel gedreven, worden goederen en mensen vervoerd. Ook de politiek duikt regelmatig op, in de vorm van een demonstratie in Moskou met een wolk aan rode vlaggen. Zelfs op Times Square werd Roemers verrast door een demonstratie tegen Guantánamo Bay. Die was van zeer korte duur, al binnen een paar minuten greep de politie in.
Huis Marseille toont nu 36 van de in totaal 85 foto’s die de serie in totaal bevat; de andere zijn te zien in de zeer verzorgde uitgave van HatjeCantz met een voorwoord van hoogleraar Ricky Burdett van de London School of Economics. Af en toe heeft Roemers een tweeluik gemaakt, bijvoorbeeld om de tegenstelling aan te scherpen tussen de ene auto die met de motorkap omhoog staat in het kolkende verkeer van Mexico City en de andere, een Bugatti, op het opgepoetste Rodeo Drive in Los Angeles met twee meisjes die ernaast poseren. Ook in het Braziliaanse São Paulo ontstond een tweeluik van een stuk verhoogde snelweg pal tussen de torenflats – doordeweeks een verkeersriool, op zondag een onwezenlijke wandelpromenade.
Elk beeld bevat vele lagen: hoe langer je kijkt, en hoe groter de afdruk, hoe meer je ziet. Als kijker sta je erbuiten, de fotograaf staat erboven, en toch krijg je het gevoel er middenin te staan. Samen vormen ze nog geen visie op dit wereldwijde fenomeen, wel een verhaal, of beter gezegd vele verhalen, die laten zien en voelen hoe het is om te leven, en te overleven, in de metropolis.
————————————————————————
Dit artikel is verschenen in het NRC Handelsblad van dinsdag 19 januari op pagina 6
http://www.nrc.nl/next/van/2016/januari/20/de-chaos-van-megasteden-is-voelbaar-1578444